عرضه خودرو در بورس کالا با هدف شفاف سازی و رقابتی سالم برای خریداران انجام شده است. ثبت سفارش برای خرید خودرو در بورس کالا با در نظر گرفتن درصد پیش پرداخت اعلام شده در اطلاعیه عرضه نسبت به قیمت پایه اعلام شده هر خودرو ، باید یـک روز قــبل از عرضه، مبلغ مورد نظر جهت شرکت در رقابت خرید،در حساب وکالتی معرفی شده موجود داشته باشد.
نقش و اهمیت اتاق پایاپای در فرآیند قبل از معاملات و بعد از معاملات و در مراحل تسویه و پایاپای کالاها بســـیار حائز اهمیت اســـت . در فرآیند قـــبل از معامله، اتاق پایاپای از طریق فرآیند کنترل پیش از عرضه موظف است مستندات عرضه و تضامین و سپرده های مورد نیاز جــهت عرضـــه کالاها را طبق ضوابط تضمین کنترل نموده و حـــداکثر تا ساعت 30/15 روزکاری قبل از عرضه مراتب موافقت یا عدم موافقت خود را به بورس وکارگزار عرضه کننده اعلام نماید.
ضوابط تضمین
مهمترین بخش فرآیند کنترلی پیش از عرضه در اتاق پایاپای کنترل تضامین و وثایق عرضــه کننده یا کارگزار ذیربط اســـت. این کنترل در واقع شرط لازم برای عرضه محــصولات تلقی گردیده که نقش بسیار ارزنده ای در کنترل ریسک خواهد داشت . لازم به ذکر است کارگزاران عرضه کننده با روش هایی از جمله تودیع وجه نـــقد و یا تسویه تعهدات باز قبلی نسبت به ایجاد اطمینان از وجود تضامین کافی برای عرضه اقدام می نمایند. در حال حاضر رویه جاری بورس کالای ایران طبق مصوبه هیــئت مدیره عبــارتست از : تامین صد در صــدی تضامین عرضه.
بعد از عرضه و در جریان مـعــاملـه در تالار کــــالاها با فرآیند خاص خود طـــبق مقـــررات بورس تـــخصیص یافته و به شـــکل قراردادهای جداگانه با اجزای مشخص به اتاق پایاپای ارســــال می گردند.
فرآیند تسویه
لازم به ذکراست که صرف نظر از اینکه نوع قرارداد چه باشد ( نقدی- سلف – نسیه) تسـویه در اتـاق پایاپای طـبــق دستورالعمل فقط به دو صـورت نــقـدی و اعتباری امکانپذیر می باشد.
در تسویه نقدی خریدار مکلف است ظرف مهلت مقرر(حداکثر سه روزکاری) ، وجه قرارداد را با احتساب کارمزد دوطرف به حـــساب تسویه واریز نماید.
ولی در تسویه اعتباری، سند تسویه اعتباری طبق فرمت شرکت، پساز تایید فروشنده ، کارگـــــزار فروشنده و کارگزار خـریدار و به هـمراه سـایر مستنــدات تــوســط کارگزار خریدار به اتاق پایاپای ارایه می شود. در سند تسویه اعتباری، فروشنده به دریافت ثمن معامله اقرار می کند.
مهلت تسویه
مهلت تسویه ، سه روز کاری بعد ازانجام معامله می باشد که زمانبندی انجام امور تسویه طی این مــــدت بر اساس مصوبه هیـــئت مدیره بورس کالای ایران تعیین می گردد. در حال حاضر به موجب این مصوبه ، آخرین ساعت واریز وجه برای قراردادها، ساعــت 15 روز سوم می باشد. در عین حــال کلیه فـیتش های واریزی و مدارک قراردادها، قبل از ساعت 15 هر روز میبایست از طریق سامانه جهت تسویه توسط کارگزاری ذیربط به اتاق پایاپای ارسال گردد.
حساب عملیاتی
حساب بانکی که جهت تسویه طبق ضوابط توسط اتاق پایاپای مورد استفاده قرار می گیرد. ( برای خودرو منظور حساب وکالتی است)
جرایم تاخیر تسویه
چنانچه قراردادها ظرف مهلت تسویه (سه روز کاری) تسویه نشوند، این امکان به مشتری داده می شود که حداکثر تا 3 روز کاری پس از مهلت تسویه، نسبت به واریز وجوه و تسویه نهایی اقدام نماید. با این توضیح که به ازای هر روز تقویمی تاخیر ، خریدار مــوظــف به پرداخت 25 صدم درصد ارزش معامله به عنوان جریمه می باشد. از آنجا که جریمه به حــســاب فــروشــنده منظور می شود، چنانچه فروشنده انصراف خود را از دریافت جریمه اعلام نماید، اتاق پــایاپای با “تائید خاص” نسبت به تسویه اقدام می نماید
انفساخ معامله
چنانچه خریدار حتی بعد از گذشت 3 روز کاری هم امور تسویه را انجام ندهد معامله او منفسخ گردیده و کارگزار خریدار مکلف است 5% ارزش معامله را به عنوان خسارت انــــفساخ به اضافه کارمزد طرفین قرارداد ، واریز نماید . درحال حاضر ارزش و مبلغ هر قرارداد بـــراســاس کد شناسه که دربرگـــیرنده مشخـــصات هر جزء قرارداد می باشد، به حــــساب عملیاتی واریز می شود. لازم به ذکر است ملاک تسویه فقط واریز وجوه قرارداد توسط خریدار نیست ، بلکه انتقال وجـه و اخذ تایید نهائی توســط کارگزار از طریق سیستم کارگزاری به منزله تسویه قرارداد تلقی می شود.
فرآیند تحویل کالا
پس از تسویه قرارداد فروشنده مکلف است کالای موضوع قرارداد را طبق زمان تحویل شده در اطلاعیه عرضه، تحویل نماید.
1.حداکثر زمان تحویل در قراردادهای نقدی و نسیه، حداکثر تا سه روز کاری پس از مهلت تسویه می باشد. در صورت انجام تسویه با تاخیر، به میزان روزهای تاخیر به این مهلت اضافه می شود.
2. در قراردادهای سلف با سررسید کمتر از 30 روز، حداکثر تا 5 روز تقویمی پس از سررسید تحویل
3.در قرادادهای سلف با سررسید 30 روز یا بیشتر، حداکثر تا 15 روز تقویمی